Deze foto bestaat niet

Vandaag is het negen jaar geleden dat onze tweede zoon gecremeerd werd. Geboren 5 maart, gestorven 8 maart, gecremeerd 14 maart.

Er zijn heel veel foto’s van hem die niet bestaan. Bij voorbeeld die waarop hij zijn negende verjaardag viert, lachend en gezond. Wat we wel hebben zijn foto’s waarop te zien is hoe gehandicapt hij was en hoe hij aan allerlei slangen en draden gekoppeld in een couveuse ligt. Ook de foto waarop de rouwstoet met zijn lichaampje rond het speelpleintje bij ons voor de deur rijdt, waar hij met de andere kinderen uit de straat zijn jeugd had moeten doorbrengen, bestaat niet, want dat rondje hebben we tot mijn spijt niet gereden. Evenmin is er de foto waarop te zien is hoe de rouwstoet zich als een soort illegale optocht hobbelend over een zandpad door de bossen bij Bilthoven naar het crematorium moest begeven, omdat de miljonairs die de aanpalende villawijk bewoonden bij de rechter geklaagd hadden over het vele verdriet dat aan hun deur voorbijtrok. Ook de foto waarop wij zelf de as uitstrooien ontbreekt, omdat wij dit, ook tot mijn spijt, door anderen, op de Noordzee hebben laten verrichten.

Gelukkig ontbreekt niet de foto waarop hij, nog steeds gekoppeld aan slangen en draden, bij zijn grote broer van bijna vier jaar oud op schoot ligt, die hem zelf wilde vasthouden en aaien op wat achteraf de avond voor zijn nachtelijk overlijden zou blijken te zijn. Wat ook niet ontbreekt, is de foto waarop die grote broer na de crematie moederziel alleen op een heel groot grasveld staat te wachten tot alle volwassenen klaar zijn met elkaar te troosten en afscheid te nemen.

De laatste foto die niet bestaat is die waarop zichtbaar is hoe grote broer gedurende de hele uitvaartplechtigheid stampvoetend door de aula heen en weer banjerde, iedereen afwerend die hem wilde troosten of helpen.

Ieder jaar bekijk ik in deze periode alle wel bestaande foto’s van die tien dagen en verbaas me erover dat de herinneringen vervagen, terwijl het verdriet zo scherp blijft.