Het lichaam

Het lichaam is overal. In de reclame, in videoclips, onder boerka’s, in talkshows en tijdschriften en op het slagveld in Syrië. Het lichaam is in het nieuws, altijd. Gisteren werd bekend dat volgens vooraanstaande leden van de Moslimbroederschap vrouwen die tijdens demonstraties op het Tahrirplein worden verkracht, dat aan zichzelf te danken hebben. Hadden ze maar thuis moeten blijven, in hun schaamteloze kleding. Man en vrouw als lichamen. Het lichaam van de vrouw is een object waarover ze geen zelfbeschikkingsrecht heeft en het lichaam van de man is oncontroleerbaar, dierlijk en niet in toom te houden. Vandaag begint bij ons het proces tegen Jasper S., die in 1999 Marianne Vaatstra verkrachtte en daarna vermoordde met een mes. Delen van het proces zijn rechtstreeks te volgen op Journaal 24. Het lichaam als object van begeerte.

Gisteravond was er de inzamelingsactie Kikabouw. Je kon stenen kopen voor een nieuw te bouwen landelijk centrum waar kinderen tegen kanker behandeld worden. De naam van iedereen die een steen koopt, wordt in het gebouw vermeld op de Wall of Names. Hoe meer stenen je koopt, hoe groter je naam erop komt. Toch een stukje onsterfelijkheid, voor wie erin gelooft. Aan het eind van de avond vatte Linda de Mol het nog eens voor ons samen: “Want mensen, je hoopt natuurlijk dat het nooit nodig is, maar als je kind kanker krijgt, dan wil je dat het de beste zorg krijgt, de beste artsen, de beste medicijnen, de beste therapieën.” Linda heeft een speciaal talent om de dingen zó te zeggen dat je er bijna weer in gaat geloven. Linda ontzorgt. Het motto van de actie was: Samen staan we sterk. In contrast daarmee was er diezelfde avond in het NOS-journaal een item over mensen die hun gezondheid verwaarlozen omdat ze de zorgkosten niet meer kunnen betalen. Mensen die essentiële medicijnen niet slikken en operaties uitstellen vanwege het eigen risico (het woord zegt het al) of die eindeloos pijnstillers blijven gebruiken omdat ze geen geld voor de fysiotherapeut hebben. Het lichaam als bron van zorg.

De week voor Pasen is vol dood. De wekelijkse folder van de supermarkt opent met grote kleurenfoto’s van aantrekkelijk geprijsde, sappig uitziende kadaverfragmenten. Het vlees is in de aanbieding, ook bij de kerk trouwens. Want aan het eind van de week wordt de goede herder zelf als een lam naar de slachtbank geleid, wat al eeuwenlang bloedige taferelen en aangrijpende muziek oplevert. Sinds Descartes verwijst het woord lichaam naar een dood object. In het Latijn: corpus, zoals in corpus delicti. In de christelijke traditie ís het lichaam een corpus delicti: het werktuig waarmee de ziel zich onvermijdelijk met eeuwige schuld beladen heeft. Je kunt alleen maar hopen dat God je aan het einde van de rit genadig zal willen zijn en je vestigt je hoop op die ene die schuldloos ten onder ging of desnoods op zijn moeder. Het lichaam is wat overblijft aan het einde van een lijdensweg als alleen de mantel der liefde nog rest.