Nog jaren na zijn dood bleef het in ons gezin een veel gebruikte grap: ”Wacht, ik heb hier een klein schaartje.” Een uitdrukking die mijn vader iedere Sinterklaasavond serieus gebruikte, als weer iemand moeite had om een pakje open te krijgen, en die bij de rest van zijn gezin alleen maar de lachlust opwekte.
En gelachen werd er, die avonden. Om de surprises, de gedichten met steken onder water, de cadeaus die subtiele toespelingen bevatten op de onhebbelijkheden van de ander. En natuurlijk om het schaartje van mijn vader waarmee hij zelf met eindelos geduld zijn pakjes opende zonder het papier te beschadigen. Ooit maakte ik van stijfsel een lillende pudding in visvorm waarin iets voor mijn moeder verstopt zat. Het geluid van de hele avond werd opgenomen op de met Albert Heijn koopzegels bij elkaar gespaarde bandrecorder van de Premie van de Maand Club. Nog heel vaak hebben we die band afgedraaid en dubbel gelegen om het hysterische gelach van mijn moeder en het gegil van een ongetrouwde tante die tussen twee lachbuien door uitriep: ”Kijk uit, hij leeft nog!”
En nu? Onze ouders zijn dood. Het huis is verkocht, de erfenis verdeeld. De inboedel en karrevrachten herinneringen, schemerlampen, brieven, foto’s en roestige steelpannen zijn afgevoerd naar kringloopwinkel, gemeentewerf en uiteenlopende liefhebbers. Maar in mijn oren klinkt nog het gierende gelach en drukke geroep en gepraat van alle ooms en tantes die ’s avonds op verjaardagen in twee kringen de woonkamer vulden en die nu bijna allemaal dood zijn of zó oud en gebrekkig dat je bijna medelijden met ze zou krijgen dat ze nog in leven zijn.
Heb ik dat echt allemaal meegemaakt? Is al dat leven nu verstomd? En zo ja, wat was dan de zin ervan? Wat was het nut van al die verjaardagen, waarom vierden ze feest, wat viel er eigenlijk te lachen, welbeschouwd, nu bijna iedereen dood is?
En waarom moeten mijn zussen en ik eigenlijk nog steeds lachen als op een verjaardag één van ons als eerste zegt: ”Wil je soms een klein schaartje?”
In scherpe bewoordingen 
Mooi verwoord, en ozo herkenbaar. Bij ons was de kreet “papoei papoei” omdat pake ooit een gedicht voorlas (na de nodige berenburgjes) dat begon met “papier papier…”
In onze familie waren er ook gebeurtenissen als deze. Zo herinner ik me nog ‘als de dag van gisteren’ de Sinterklaasavonden bij mijn opa en oma. Vooral mijn opa (hij is dit jaar alweer 35 jaar geleden overleden) speelde ieder jaar de hoofdrol. Zijn cadeautjes en surprises werden niet uitgepakt, nee, dat was een heel ritueel: er kwam een klein zakmes (niet inklapbaar) tevoorschijn en elk touwtje werd losgeknoopt, ieder plakbandje vakkundig losgesneden en elastiekjes moesten eerst om zijn pols. Het cadeaupapier werd keurig gladgestreken en om een stok gewikkeld, ‘voor later’ of ‘altijd handig’. Een uur lang uitpakken was hem niet vreemd. Een tante van mij maakte eens een schortje voor hem, als surprise, met een speciaal vakje op de buik voor het zakmes en meerdere zakjes voor de touwtjes, elastiekjes e.d. Vanaf dat jaar droeg hij dat schortje tijdens de pakjesavonden. ’n Dierbare herinnering, dankzij de schrijfveer ‘Een klein schaartje’. Dank.
Prachtig, dankjewel voor deze mooie reactie. Ik zie het voor me. Kon iedereen zijn geduld erbij bewaren? Ook bij ons maakte het pakpapier soms meerdere jaargangen mee, compleet met doorgestreepte namen erop.
Mooi Aad, tja dat schaartje van papa schetst bijna de man op zich. Freek de Jonge verwoordde laatst mooi de zin van het leven; ‘het leven heeft ook geen zin, alleen LEVEN heeft zin’. Nah, zoiets geloof ik. En ik denk vaak “leven is rouwen”.
Liefs Wout
Een mooi verhaal met een triest einde.
Er viel misschien niet veel te vieren en toch maakten ze overal een feestje van. Het is onze taak om weer zulke dierbare herinneringen te creëren voor de volgende generatie. Uit de verhalen van ons kwartet blijkt nu al dat we redelijk geslaagd zijn. Humor en optimisme zijn hierin belangrijke factoren.
En ook hier wordt pakpapier bewaard en herbruikt.